Người ta vẫn ví von: “Lỗ nhỏ làm đắm thuyền”. Khinh suất điều nhỏ có thể bị hại lớn. Có những con người nhỏ bé, ở những nơi nhỏ hẹp, làm những điều nhỏ nhặt, nhưng lại có thể làm thay đổi diện mạo của thế giới. Chính những điều nhỏ mọn trong cuộc sống lại khả dĩ thể hiện tình yêu lớn lao nhất.
Nữ văn sĩ Hellen Keller (1880-1968, người Mỹ) nói: “I long to accomplish a great and noble task, but it is my chief duty to accomplish small tasks as if they were great and noble – Tôi khao khát làm được những điều vĩ đại và cao cả, nhưng trách nhiệm chính của tôi là làm được những điều nhỏ nhặt như thể chúng vĩ đại và cao cả”. Vâng, vấn đề là làm được những điều bình thường một cách phi thường. “Chuyện nhỏ” mà… không hề nhỏ. Đúng là không đơn giản chút nào!
Đoạn sách Kha-ba-cúc (*) hôm nay là lời phàn nàn thứ nhất của ngôn sứ Kha-ba-cúc về “sự công chính suy thoái”. Ông đã dám đặt vấn đề với Thiên Chúa: “Cho đến bao giờ, lạy Đức Chúa, con kêu cứu mà Ngài chẳng đoái nghe, con la lên: ‘Bạo tàn!’ mà Ngài không cứu vớt? Sao Ngài bắt con phải chứng kiến tội ác hoài, còn Ngài cứ đứng nhìn cảnh khổ đau? Trước mắt con, toàn là cảnh phá phách, bạo tàn, chỗ nào cũng thấy tranh chấp và cãi cọ” (Kb 1:2-3). Có lẽ chúng ta cũng đã từng đặt vấn đề như vậy, nhất là những con người yêu chuộc công lý và hòa bình, họ không thể ngồi yên khi thấy sự ác hoành hành khắp nơi.
Ai cũng muốn sống trong một đất nước hòa bình thực sự. Muốn vậy thì phải thực thi công lý, bảo vệ sự thật. Có công lý thì mới khả dĩ có hòa bình.
Thiên Chúa thấu suốt mọi sự (Sbn 28:9; Gđt 8:14; Et 5:1; 2 Mcb 7:35; 2 Mcb 9:5; 2 Mcb 12:22; 2 Mcb 15:2; G 28:27; Tv 139:2; Cn 16:2; Cn 21:2; Cn 24:12; Kn 1:6; Kn 7:23; Hc 23:19; Hc 42:20; Gr 11:20; Gr 20:12; 1 Cr 12:4-6), nhưng Ngài vẫn im lặng, đôi khi có người nghi ngờ về sự hiện hữu của Ngài. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng Ngài im lặng vì Ngài tôn trọng tự do của con người, Ngài không thay đổi ngay hoàn cảnh của chúng ta vì Ngài muốn tâm hồn chúng ta thực sự biến đổi.
Trước câu hỏi của ngôn sứ Kha-ba-cúc, Thiên Chúa đã trả lời và nói rõ với ông: “Hãy VIẾT lại thị kiến và KHẮC vào tấm bia cho ai nấy đọc được xuôi chảy. Đó là một thị kiến sẽ xảy ra vào thời ấn định. Nó đang tiến nhanh tới chỗ hoàn thành, chứ không làm cho ai thất vọng. Nếu nó chậm tới thì cứ đợi chờ, vì thế nào nó cũng đến, chứ không trì hoãn đâu. Này đây, ai không có tâm hồn ngay thẳng sẽ ngã gục, còn người công chính sẽ được sống, nhờ lòng thành tín của mình” (Kb 2:2-4).
Thi sĩ Paul Claudel (1868-1955, người Pháp, kiêm nhà viết kịch và nhà ngoại giao) đã xác định: “Chúa Giêsu xuống thế không để diệt trừ khổ đau, cũng không giải nghĩa khổ đau, mà để chia sớt khổ đau”. Thật kỳ diệu biết bao! Và Thánh Teresa Lisieux phân tích chi tiết: “Thiên Chúa yêu thương chúng ta và ban ơn cho chúng ta mà hoàn toàn không cần chúng ta đền đáp. Tất cả những gì của chúng ta, ngay cả cái yếu đuối, Ngài cũng yêu”.
Thế thì chúng ta không thể không yêu mến Ngài. Cảm nhận được điều quan yếu đó, tác giả Thánh Vịnh mời gọi: “Hãy đến đây ta reo hò mừng Chúa, tung hô Người là Núi Đá độ trì ta, vào trước Thánh Nhan dâng lời cảm tạ, cùng tung hô theo điệu hát cung đàn” (Tv 95:1-2). Thiên Chúa là Đấng nhân lành (Mc 10:18; Lc 18:19; Ga 10:11 & 14), Ngài thoải mái và tươi cười chứ không “nghiêm khắc” như chúng ta tưởng: “Thiên Chúa mến chuộng dân Ngài” (Tv 149:4a). Thế thì chắc chắn Ngài cũng rất vui khi ở giữa chúng ta. Ngài nghiêm túc chứ không khó tính.
Chúng ta “may mắn” được nhận biết và tôn thờ một Thiên Chúa như thế thì còn hạnh phúc nào bằng. Ca tụng Ngài và yêu mến Ngài là bổn phận và trách nhiệm của chúng ta, nhưng cũng là niềm hãnh diện của chúng ta. Vì thế, hãy đồng tâm nhất trí với nhau mà làm việc này: “Hãy vào đây ta cúi mình phủ phục, quỳ trước tôn nhan Chúa là Đấng dựng nên ta. Bởi chính Người là Thiên Chúa ta thờ, còn ta là dân Người lãnh đạo, là đoàn chiên tay Người dẫn dắt. Ngày hôm nay, ước gì anh em nghe tiếng Chúa!” (Tv 95:6-7).
Ngày xưa, Thiên Chúa đã khuyến cáo dân Israel: “Các ngươi chớ CỨNG LÒNG như tại Mơriva, như ngày ở Maxa trong sa mạc, nơi tổ phụ các ngươi ĐÃ từng thách thức và DÁM thử thách Ta, dù đã thấy những việc Ta làm” (Tv 95:8-9). Lời khuyến cáo này cũng đang và sẽ dành cho mỗi chúng ta ngày nay, đặc biệt là về đức tin.
Ơn Chúa luôn đầy tràn, phép lạ luôn xảy ra với chúng ta mọi nơi và mọi lúc, không cần phải tìm sự lạ ở đâu xa, nhưng đôi khi chúng ta vô tình hoặc cố ý làm ngơ mà thôi. Không khí là một phép lạ về sự sống mà có lẽ ít người nhận biết mà tạ ơn. Và bất cứ chúng ta làm được điều gì có vẻ “nên trò trống” thì cũng là do Thiên Chúa tác động, đúng như Chúa Giêsu đã xác định: “Không có Thầy, anh em chẳng làm gì được” (Ga 15:5b). Vì thế, chớ có ảo tưởng, cậy sức mình mà vênh vang tự đắc, rồi khinh người. Chúa “nghỉ chơi” một cái là “ngu suốt kiếp” luôn đấy!
Về các ơn ông Ti-mô-thê đã nhận được, Thánh Phaolô đã nhắc nhở ông: “Tôi nhắc anh phải khơi dậy đặc sủng của Thiên Chúa, đặc sủng anh đã nhận được khi tôi đặt tay trên anh. Vì Thiên Chúa đã chẳng ban cho chúng ta một thần khí làm cho chúng ta trở nên nhút nhát, nhưng là một Thần Khí khiến chúng ta được đầy sức mạnh, tình thương, và biết tự chủ. Vậy anh đừng hổ thẹn vì phải làm chứng cho Chúa chúng ta, cũng đừng hổ thẹn vì tôi, người tù của Chúa; nhưng dựa vào sức mạnh của Thiên Chúa, anh hãy đồng lao cộng khổ với tôi để loan báo Tin Mừng” (2 Tm 1:6-8).
Thánh Phaolô nói thêm: “Với đức tin và đức mến của một người được kết hợp với Đức Kitô Giêsu, anh hãy lấy làm mẫu mực những lời lành mạnh anh đã nghe tôi dạy. Giáo lý tốt đẹp đã giao phó cho anh, anh hãy bảo toàn, nhờ có Thánh Thần ngự trong chúng ta” (2 Tm 1:13-14). Rõ ràng có làm được việc gì – dù to hay nhỏ, dù thành công hay thất bại, chúng ta cũng phải nhờ và chỉ nhờ Thiên Chúa mà thôi. Đó là hệ quả của niềm tin, của lòng tín thác.
Biết tin là có phúc, mặc dù không hề thấy tỏ tường (x. Lc 1:45; Ga 20:29). Quả thật, đức tin rất quan trọng trong đời sống tâm linh – kể cả đời thường.
Trình thuật Lc 17:5-10 cho biết hai vấn đề: [1] sức mạnh của lòng tin, và [2] cách phục vụ khiêm tốn. Vì tin tưởng mà phục vụ: làm (hoặc không làm) bất cứ điều gì cho người khác là làm (hoặc không làm) cho chính Thiên Chúa (x. Mt 25:31-46), dù chỉ là cho người khác một chén nước lã (x. Mt 10:42; Mc 9:41). Tất cả đều được Thiên Chúa “chấm công” đầy đủ.
Có tin thì mới làm. Nghi ngờ thì không ai dám hành động. Ngày xưa, các Tông Đồ đã thưa với Chúa Giêsu: “Thưa Thầy, xin thêm lòng tin cho chúng con”. Một lời cầu nguyện thật đẹp và rất cần. Chúa Giêsu rất vui khi thấy các trò biết cầu nguyện như vậy, và còn hơn thế nữa, Ngài xác định: “Nếu anh em có lòng tin lớn bằng hạt cải thì dù anh em có bảo cây dâu này:‘Hãy bật rễ lên, xuống dưới biển kia mà mọc’, nó cũng sẽ vâng lời anh em”.
Hạt đức tin nhỏ bé như lại có sức vươn cao, lớn mạnh. Những người vô danh tiểu tốt, thậm chí còn bị người đời khinh miệt, ghét bỏ, nhưng họ lại là những con người “khổng lồ” trong cách nhìn của Thiên Chúa. Thật vậy, Chúa Giêsu đã từng xác định: “Người nhỏ nhất là người lớn nhất” (Lc 9:48). Đó là lời khuyến cáo đối với mỗi chúng ta, vì chúng ta có xu hướng nhìn người theo bề ngoài, ai không hợp ý mình thì gièm pha, chê bôi, triệt buộc,… Đừng quên rằng bất cứ một động thái nhỏ nào của chúng ta đều được “ghi chép”, “ghi âm” và “thu hình” từng chi tiết, rồi ngày mai Chúa sẽ tính sổ với chúng ta!
Về phong cách phục vụ, Chúa Giêsu phân tích: “Ai trong anh em có người đầy tớ đi cày hay đi chăn chiên, mà khi nó ở ngoài đồng về, lại bảo nó: ‘Mau vào ăn cơm đi’, chứ không bảo: ‘Hãy dọn cơm cho ta ăn, thắt lưng hầu bàn cho ta ăn uống xong đã, rồi anh hãy ăn uống sau’? Chẳng lẽ ông chủ lại biết ơn đầy tớ vì nó đã làm theo lệnh truyền sao?”. Bổn phận và trách nhiệm là việc phải làm, không được so đo, phân bì. Nhưng Thiên Chúa vẫn “chấm công” cho những người miệt mài phục vụ vì lợi ích của tha nhân, vì vinh danh Thiên Chúa, vì Nước Trời.
Cuối cùng, Chúa Giêsu khuyến cáo: “Đối với anh em cũng vậy: khi đã làm tất cả những gì theo lệnh phải làm thì hãy nói: chúng tôi là những ĐẦY TỚ VÔ DỤNG, chúng tôi đã chỉ làm việc BỔN PHẬN đấy thôi”. Đó là cung cách phục vụ theo đức khiêm nhường – mà khiêm nhường lại là nền tảng vững chắc của Tòa Nhà Nhân Đức.
Chân phước LM Charles Eugène de Foucauld (1858-1916, người Pháp), khi còn trẻ, một đứa cháu nói với ngài: “Cậu làm được những việc rất hay, nhưng cậu đã làm gì cho Chúa chưa?”. Một câu hỏi nhỏ nhưng hàm súc ý tưởng lớn. Và câu hỏi đó đã khiến chàng trai trẻ Charles giật mình, rồi anh đi xưng tội và xin vào dòng. Trong thời gian phục vụ tại Tuareg, thuộc vùng sa mạc Sahara ở Algeria, ngài đã bị ám sát chết. Cuộc sống thầm lặng và hèn mọn nhưng lại rất vĩ đại.
Câu hỏi của người cháu của LM Charles de Foucauld cũng là câu hỏi dành cho chúng ta hôm nay: “Bạn đã làm gì cho Chúa chưa?”. Chúng ta có thể trả lời ngay? Và câu trả lời như thế nào? Thật là khó, nhưng đừng lo, vì chúng ta có thể hành động theo cách của Mẹ Thánh Teresa Calcutta: “Không phải tất cả chúng ta đều làm được những điều vĩ đại. Nhưng chúng ta có thể làm những điều nhỏ nhoi với tình yêu vĩ đại”.
Lạy Thiên Chúa, xin giúp con chân nhận mình là kẻ bình thường nhất trong những người bình thường, hèn mọn nhất trong những người hèn mọn, nhờ vậy mà con có thể khiêm nhường thực sự, chứ không lẻo mép, ba hoa. Xin giúp con không buồn khi người khác chỉ trích con, và sẵn sàng bỏ qua cho họ. Xin dạy con làm những gì Ngài muốn con làm, mọi nơi và mọi lúc. Con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng cứu độ nhân loại. Amen.
TRẦM THIÊN THU
(*) Habakkuk là ngôn sứ thứ tám trong 12 ngôn sứ nhỏ, tên Habakkuk có nghĩa là “ôm chặt” hoặc “vật lộn”. Tên ông chỉ xuất hiện trong Kb 1:1 và 3:1. Ông là người khác thường trong các ngôn sứ, vì ông đã hỏi về công việc của Thiên Chúa (Kb 1:3a và 1:13b).
