Trong Giáo Hội, ngoài lễ mừng Sinh Nhật Chúa Giê-su Ki-tô, việc mừng kính sinh nhật Đức Ma-ri-a chứng tỏ Mẹ là thụ tạo số một, trong chương trình Cứu Độ của Thiên Chúa.Mỗi người đều có ngày sinh nhật, ngày chào đời, ngày ghi dấu giây phút một con người thực sự được “có mặt trên đời”. Đây là ngày mà người ta nhớ đến như một kỷ niệm, mốc thời gian đáng nhớ, bắt đầu cho một cuộc đời mới của một con người trên trần gian.
Ngày lễ Sinh nhật Đức Trinh nữ gắn liền với việc cung hiến mộït Đền thờ được xây cât tại Giêrusalem vào thế kỷ thứ V, nơi theo truyền thống cho là nhà của ông Gioan Kim và bà Anna, gần nơi hồ tắm Bethzatha (Ga 5,1-9). Tức là nơi các tín hữu cho là nhà Đức Mẹ được sinh ra. Từ thế kỷ thứ XII, ngôi đền thờ được gọi là Đền thờ thánh Anna, rồi sau đó được dâng kính cho ngày Sinh nhật của Đức Maria.
Lễ Sinh nhật Đức Trinh nữ được bắt nguồn bên Đông phương ở thế kỷ thứ VI và được Đức Giáo Hoàng Serge I đưa vào cử hành tại Rôma, với cuộc rước kiệu đi từ thánh đường thánh Adrien gần Forum đi đến Đền Đức Bà Cả.
Ý lễ được lấy ra từ các Ngụy Thư như Tiền Tin Mừng thánh Giacôbê, Tin Mừng của Mátthêu mạo danh, và Tin Mừng về cuộc sinh hạ của Đứùc Maria mà người ta gán cho thánh Jérôme là tác giả.
Bên Đông phương lễ Sinh nhật Đức Trinh nữ được cử hành đầu tháng 9 khai mạc năm Phụng vụ. Tại Rôma, lễ được cử hành dưới thời Giáo Hoàng Octave IV vào năm 1243 với tuần Bát nhật; rồi sau đó Đức Giáo Hoàng Grégoire XI còn thêm vào đêm Canh thúc vào năm 1378.
Mẹ Maria đã làm loé lên niềm hy vọng cho một trần gian đang lầm lỗi. Mẹ đã điểm tô cho một lịch sử đã bị ông bà nguyên tổ làm lu mờ vì tội phản nghịch cùng Thiên Chúa. Mẹ Maria đã làm cho lịch sử hồi sinh khi ông bà nguyên tổ làm hoen ố vì tội lỗi. Nhân loại đáng lẽ bị đắm chìm trong sự chết, nhưng Mẹ đã làm cho có sự sống viên mãn.
Hình ảnh bốn phụ nữ được Kinh Thánh nói đến như là một tiên báo cách kín đáo về Đức Kitô, Đấng sẽ đến để cứu độ những người tội lỗi, và đón nhận mọi dân mọi nước vào vương quốc của Người. Việc tuyển chọn những nhân vật này không phải là điều đáng tự hào vì lý lịch của họ. Nhưng tiêu chuẩn của Thiên Chúa khác với con người. Người chọn sự yếu kém để nói lên lượng từ bi của Người.
Đây là “gia phả của đức tin và ân sủng”. Vì cho dẫu gia phả này được đan dệt bằng biết bao tội nhân và những kẻ gian ác, nhưng lịch sử ấy lại là lịch sử của tình thương và lòng thương xót Chúa, được chính Thiên Chúa can thiệp đúng lúc. Thiên Chúa đã viết lịch sử ấy bằng những nét đặc biệt, khác thường. Cái đặc biệt nhất vẫn là Thiên Chúa đã không bỏ rơi một nhân loại phản bội lại Ngài, không làm ngơ trước sự đau khổ và tội lỗi của con người. Thiên Chúa đã hành xử thật tốt đẹp với con người, đối với từng người. Chính vì một lịch sử, một thế giới tội lỗi mà Mẹ Maria đã sinh ra để cưu mang Chúa Giêsu Đấng cứu độ chúng ta.
Ngày sinh nhật của Mẹ đã khai mở lời hứa của Thiên Chúa bước đầu thành sự, đồng thời, Mẹ là Nữ Tử Sion, là hy vọng của nhân loại. Mẹ ra đời để làm Mẹ Đấng Cứu Thế. Có cuộc sinh nhật của Mẹ, mới có sự ra đời của Đức Giêsu, có Đức Giêsu mới có Đấng cứu độ chúng ta. Như vậy, ngày sinh nhật của Mẹ đã được đặt vào Mầu Nhiệm Nhập Thể, cứu độ. Mẹ như Sao mai dẫn lối đưa đường, Mẹ chính là hừng đông, là ánh bình minh báo trước Mặt trời công chính là Đức Kitô.
Trình thuật về gốc tích Đức Giê-su Ki-tô hôm nay kể lại một việc vô cùng lớn lao, Thiên Chúa đã thực hiện nơi Đức Ma-ri-a, một thụ tạo tuyệt vời, nhưng chỉ coi mình là nữ tỳ hèn mọn được Chúa đoái thương nhìn tới. Mẹ được thụ thai và cưu mang Đấng Cứu Thế do quyền năng Chúa Thánh Thần, chuyện lạ lùng số một trong lịch sử nhân loại. Mẹ sinh con mà vẫn đồng trinh trọn đời. Mẹ là người mà ngôn sứ Mi-kha nhắc đến trong lịch sử: “Vì thế, Đức Chúa sẽ bỏ mặc Ít-ra-en cho đến thời một phụ nữ sinh con.” Trong tình yêu mến, Mẹ luôn “xin vâng”, phó thác để tình yêu Chúa chiếm đoạt, để Thiên Chúa thực hiện thánh ý và chúc phúc cho Mẹ. Thánh Phao-lô khẳng định với tín hữu thành Rô-ma: “Chúng ta biết rằng: Thiên Chúa làm cho mọi sự đều sinh lợi ích cho những ai yêu mến Người, tức là cho những kẻ được Người kêu gọi theo như ý Người định. Vì những ai Người đã biết từ trước, thì Người đã tiền định cho họ nên đồng hình đồng dạng với Con của Người… Những ai Thiên Chúa đã tiền định, thì Người cũng kêu gọi; những ai Người đã kêu gọi, thì Người cũng làm cho nên công chính; những ai Người đã làm cho nên công chính, thì Người cũng cho hưởng phúc vinh quang.”
Vì thế trong ngày Đức Maria chào đời Giáo hội đã kêu lên : “Ôi lạy Mẹ! Ngày sinh của Mẹ đã đem lại cho thế giới sứ điệp vui mừng và hy vọng. Vì Đức Kitô Chúa chúng con là Mặt trời soi đường nay nẻo chính đã từ cung lòng Mẹ sinh ra, Ngài là Đấng huỷ bỏ lời chúc dữ, đem lại muôn phúc lành, Đấng tiêu diệt thần chết và ban phúc trường sinh”.
Thiên Chúa chuẩn bị chương trình Cứu Độ của Ngài thật kỹ lưỡng trong dòng lịch sử, với thời gian rất ư lâu dài. Thánh sử Mát-thêu ghi lại bản gia phả của Đức Giê-su, từ Tổ phụ Ap-ra-ham cho đến thánh Giu-se, người đã đính hôn với Mẹ của Đức Ki-tô, trải qua mười bốn đời với thời cực thịnh, mười bốn đời với thời lưu đày suy vong và mười bốn đời sau thời lưu đày ở Ba-by-lon. Đức Giê-su xuất thân từ dòng tộc con người. Nhưng cuối bản gia phả lại nói lên Thiên Tính của Ngài. “Gia-cóp sinh Giu-se, chồng của bà Ma-ri-a, bà là mẹ Đức Giê-sucũng gọi là Đấng Ki-tô.” Đức Trinh Nữ Ma-ri-a thụ thai bởi phép Chúa Thánh Thần, do quyền năng Thiên Chúa. Ở đây thêm xác nhận Đức Giê-su có nguồn gốc từ Thần Linh và là Thiên Chúa thật. Ngài là Thiên Chúa nhập thể trong cuộc đời, là một con người thực sự qua dòng thời gian, lịch sử ghi nhận rõ ràng.
Khi thuật lại gia phả Đức Giêsu, Thánh Kinh muốn nhấn mạnh đến mối liên hệ giữa loài người từ thời A-đam đến Chúa Ki-tô. Nếu vì liên đới với A-đam và chịu hậu quả bởi tội của A-đam, thì nay, trong Đức Ki-tô, dòng dõi con người cho đến ngày tận thế được ban phúc trở nên dòng dõi các kẻ tin, dòng dõi được Chúa chọn. Hiểu như thế, Mẹ Ma-ri-a không khỏi vui mừng hân hoan, vì Mẹ được thuộc về dòng dõi Đức Ki-tô.
Ngày Mẹ Ma-ri-a chào đời, nhân loại đón nhận món quà tuyệt vời Thiên Chúa tặng ban: bé gái này rồi sẽ là Mẹ Đấng Cứu Thế, mẹ Ngôi Hai Thiên Chúa nhập thể làm người. Vì thế, Thiên Chúa đã dự liệu cho Con của mình một người mẹ đặc biệt: ngay từ giây phút đầu tiên trong lòng bà thánh An-na, Đức Ma-ri-a đã được gìn giữ khỏi vết nhơ của tội nguyên tổ để rồi nhờ quyền năng Chúa Thánh Thần, Mẹ sẽ mang thai, sinh hạ Đấng Cứu Thế. Nhờ được “Thiên Chúa ở cùng”, Mẹ được “đầy ơn phúc”, được diễm phúc hơn mọi phụ nữ. Thánh Bo-na-ven-tu-ra xác quyết: “Thiên Chúa có thể tạo dựng một thế giới khác tốt đẹp hơn, nhưng không thể tạo dựng một người mẹ khác hoàn hảo hơn Mẹ Thiên Chúa được.”
Ngày nay Mẹ Ma-ri-a đang ở trên trời nhưng tình Mẹ, ân phúc của Mẹ, dấu ấn của Mẹ vẫn còn đó trên hành trình của tất cả những người con đang còn ở dương thế. Chúa Giê-su đã trao ban Mẹ cho nhân loại chúng ta.Mỗi người chúng ta hãy chạy đến với Mẹ và thưa: cảm ơn Mẹ luôn đồng hành với con trong cuộc đời. Cảm tạ Mẹ đã bảo bọc che chở, quan tâm đến cuộc đời con. Cảm ơn Mẹ đã nhận con là con của Mẹ để tình Mẹ tiếp tục đong đầy trên hành trình cuộc đời con.
Hôm nay là lễ sinh nhật Đức Maria, Mẹ Đức Giêsu và là Mẹ chúng ta, chúng ta cùng nhau chúc mừng tuổi Mẹ. Ngày này phải là ngày vui chung của toàn thế giới, chứ không phải riêng cho một dân tộc hay một nhóm người nào. Bởi ngày sinh của Mẹ có liên quan trực tiếp đến biến cố Ngôi Lời Nhập Thể. Ngày Mẹ chào đời đánh dấu sự nối kết giữa Tân ước và Cựu ước, chấm dứt thời kỳ chờ đợi và những lời hứa, khai mở một thời kỳ mới.
Huệ Minh
