Giàu nghèo là chuyện từ khi nguyên tổ phạm tội trở thành câu chuyện xưa nay đi vào nội tình nhân loại. Giàu nghèo làm ra khoảng cách giữa người với người. Chẳng ai đo được khoảng cách giàu nghèo dài rộng hẹp sâu ra sao! Khoảng cách là di chứng âm ỉ gây hội chứng vào mối tương quan nhân loại. Giàu, con người thăng hoa sung túc, dáng vẻ bảnh bao. Nghèo, con người ủ dột, lầm than, vất vả. Cả hai tuy khác biệt, vẫn có nét tương đồng, không luôn yên hàn. Cả hai đều có cái để lo. Giàu lo gìn giữ, rắp tâm sinh lợi, đại phú, hưởng thụ. Nghèo tất bật chạy vạy nhặt nhạnh từng chút để sống, lo thiếu thốn, sống qua từng ngày.
Biết chắc một điều, khi con người được tác thành, hiện hữu vào thế giới vũ trụ, thì mọi sự đều đã sẵn. Sẵn cho cả hai mặt thể xác tinh thần: sung túc, đủ đầy, tinh thần sáng suốt. Chẳng có giàu nghèo gì thuở ấy. Chương đầu của sách Sáng Thế khẳng định rõ như thế. Bởi Tạo Hóa tác tạo con người giống hình ảnh Ngài. Mà Tạo Hóa là Chủ giàu có. Ngài không làm ra nghèo và thiếu thốn. Cụ thể là Ngài không dựng nên kẻ nghèo túng. Người giàu trong chân chất lương thiện là hình ảnh TC miễn giữ được tình thần nghèo khó là phúc.
CN 26 này qua ba bài đọc Lời Chúa vạch ra cho mỗi người hiểu đâu là nguyên nhân của sự giàu nghèo, và hệ lụy của nó làm ra thuận nghịch hay rào cản chận bước tiến của người về Nước Trời.
Bài đọc 1. Vẫn là Amos CN vừa qua. TC kết tội những ai mà Ngài gọi là ‘bè lũ quân phè phỡn’ (c.7b) Vì sao gọi là phè phỡn? Tội họ là những kẻ sống yên ổn tại Sion, sống an nhiên tự tại trên núi Samari, ăn nằm ngã ngớn trên giường ngà, trên trường kỷ, cứ chiên non nhất bầy, bê béo nhất chuồng bày tiệt, trầm ngâm sáng tác, nghêu ngao hát xướng, dùng dầu thơm hảo hạng mà chẳng biết đau lòng cảnh nhà Giuse sụp đổ. Nghĩa là những người có lối sống an thân tự tại mà không biết xót thương đến ai đó, dù gần kè bên cạnh, đang khốn khổ lầm than.
Bài đọc 2. Phaolô khuyên nhủ Timôthê hãy ra sức và chuyên chăm theo đuổi lề luật Chúa đã ban cũng như sống Lời Chúa dạy bảo thật đạo đức, công chính hoàn hảo, không chi đáng trách vào niềm tin, vào lối sống nhẫn nại, hiền hòa và thực thi lòng mến giành lấy sự sống đời đời ‘chờ đến ngày Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta xuất hiện’ (c.11-14).
Bài đọc 3. ĐGS sau khi nói với các môn đệ về người quản gia bất lương CN 25 qua, Người quay lại nói với dân chúng đang theo Người tiến lên Giêrusalem. Lên Giê-rusalem là lời mời gọi thiết thực và là đường dẫn lên Trời mà Người là Thủ Lãnh dẫn dắt những ai bằng lòng dứt bỏ mọi thứ rào cản và bằng lòng vui lòng cùng vác thập giá mình như Người sẽ đã phải vác. Người đưa ra một bức tranh với hai hình ảnh cụ thể dành cho hai nhân sự, người vào được Nước Trời, người không vào được, trong câu chuyện giữa một người giàu có và kẻ nghèo Lagiarô.
Bức tranh mô tả hai đương sự có hai lối sống đối chọi sắc nét. Người giàu ăn mặc lụa là, bóng loáng trong long lanh sắc màu gấm vóc. Tiếc một điều người nghèo Lagiarô hằng ngày có mặt ngoài cổng mà trong mắt ông dường như không có, vì ông không chút quan tâm đoái nhìn. Lagiarô nghèo mình đầy ghẻ chóc lở loét, đau đớn, thiếu thốn, đói khát. Chỉ có mấy con chó cứ đến liếm như ban chút an ủi trong bản năng của một loài động vật có cảm năng. Cả hai khi sống dù có khoảng cách nhưng không bất tận, khi chết không có khoảng cách mà bình đẳng vì cả hai đều chết, và sau đó, là một hệ lụy khoét một khoảng cách sâu vô cùng vô tận, như Abraham trong câu chuyện đã cho biết: ‘ Giữa chúng ta đây và các con đã có một vực thẩm lớn, đến nỗi bên này muốn qua bên các con cũng không được, mà bên đó có qua bên chúng ta đây cũng không được’(c.26).
Cả hai khi còn sống ở một khoảng không gian thật gần nhau, kẻ ngoài cổng người trong nhà, không ai có hành vi hay lời lẽ phiền lụy nhau. Người giàu chẳng đuổi xua, không một cử chỉ hay lời miệt thị rẻ rúng kẻ nghèo, chỉ với cách sống thường nhật an thân tự tại sống như không có người nghèo Lagiarô bên cạnh. Còn với Lagiarô, chẳng có dấu gì gọi là niềm tin vào sự hạnh phúc dẫn đến tinh thần an vui trong cảnh nghèo khốn, có biết giữ kẽ cử chỉ trân trọng người giàu có hay không, không biết. Thế mà sau cái chết bình đẳng, Lagiarô được rước vào lòng tổ phụ Abraham, người giàu phải theo bước các thiên thần dẫn xuống cõi âm ty chịu cực hình.
Trong TM của mình, để làm sáng tỏ việc chịu cực hình của người giàu có, Luca có cả thảy ba đoạn viết về người giàu có, ở các chương 12, 16, 18. Chương 12, người giàu của cải ê hề, đâm ra nghỉ ngơi ăn chơi thỏa thích, được ĐGS cảnh báo ‘hãy lo làm giàu trước mặt TC’. Chương 19, người giàu đến xin ĐGS chỉ cách gì để có được ‘sự sống đời đời làm gia nghiệp’. Người dạy ông hãy giữ các điều răn mà ông đã biết. rồi còn phải ‘bán tất cả những gì ông có mà phân phát cho người nghèo và ông sẽ được kho tàng trên trời. Rồi hãy đến theo tôi’. Và hôm nay, chương 16 câu chuyên người giàu và người nghèo Lagiarô. Từ đó ĐGS đưa ra một giáo huấn như đặt ngọn đèn đỏ tại các ngã giao thoa các con đường, báo nguy cho hết mọi người: ‘Những người có của thì khó vào Nước TC biết bao’ (c.18,24).
Lạy Thầy chí thánh, xin hãy giúp con lo làm giàu trước mặt TC phần con và phần các chiên mà Chúa đã trao cho con.
Lm Uyen Nguyen
