Tôi ít khi xin điều gì, nhưng nếu xin mà không cho, dễ càm ràm lắm đó. Xin đi chơi mà không cho – lần sau trốn đi, khỏi xin, mệt! Xin mua đồ mới mà không được – không đi học nữa, nhục với bạn bè lắm! Xin bỏ học đi làm cũng không được đồng ý – ổng bả cổ hủ lắm, Bill Gates cũng bỏ học mà làm tỷ phú đó! Xin mà không cho, bực mình thì có, chứ ở đâu ra cái chuyện bị từ chối lại cúi đầu cám ơn, vô lý quá.
Buổi chiều râm mát, quán ăn chật nít người, và em xuất hiện. Em làm tôi chú ý không phải vì chuẩn bo-đì , không phải gương mặt men-lì, cũng chẳng phải nước da đen sì vì lang thang bán vé số. Em khác lạ bởi em biết cúi đầu cám ơn. Như bao người bán dạo khác, em cũng đến mỗi bàn để chào vé số cho khách. Khách lắc đầu và xua đuổi thì nhiều chứ mua rất ít. Đang chén tạc chén thù mà, dễ gì bị cắt ngang! Với mỗi cái lắc đầu như vậy, em đầu cúi đầu cám ơn rồi vui vẻ tiếp tục công việc của mình. Và cứ thế, em đi hết cả quán nhưng vẫn chẳng bán thêm được tờ nào. Gương mặt của em có chút buồn nhưng vẫn không quên cúi đầu và cám ơn trước khi rời quán.
Sao lại phải cám ơn, mà lại cám ơn trước những lời từ chối cộc lốc, có khi rất sỗ sàng nữa chứ? Không chửi lại là may, cớ gì phải cám ơn. Lặng thinh tôi suy nghĩ. Phải chăng em cám ơn vì họ đã phải dừng câu chuyện đang xôm tụ vì lời mời vé số của em? Phải chăng em cám ơn vì lời nói của một kẻ mạt hạng như mình mà lại được lắng nghe, dù chỉ trong vài giây ngắn ngủi? Tôi giật mình. Nếu quả như vậy, tôi đã nợ rất nhiều người những lời cảm ơn như vậy. Những điều tôi có, những kiến thức tôi biết, và cả những lời từ chối trước những yêu cầu quá quắc của tôi nữa, tất cả đang nhắc tôi về một lòng biết ơn mà từ lâu tôi đã quên mất.
Về đến nhà tôi vẫn còn tiếc. Tiếc cái lúc em đến mời vé số, tôi lại không mời em được một ly nước và giúp em nghỉ mệt một chút, tiếc là sao lúc đó tôi không dám dừng cuộc vui của mình để có thể khám phá thêm sự tốt lành trong em. Có lẽ sự lừng khừng, ngại ngùng của tôi lúc đó cũng chính là sự ngại ngùng khi phải nói lên lời cám ơn, lời xin lỗi với cuộc đời, với những con người, và cả với những lời từ chối dành cho tôi. Và có lẽ lòng biết ơn sẽ chỉ thực sự bám rễ vào lòng tôi khi tôi biết kiên nhẫn và cám ơn cả những người chưa có lòng biết ơn với cuộc đời.
Phaolô Phạm Khánh Linh, S.J.
