Điểm chính yếu của phụng vụ Lời Chúa Chúa Nhật 19 Thường niên năm C nằm ở câu mở đầu của đoạn Tin Mừng Luca 12, 32-48, bằng những lời chất chứa yêu thương và thắm đượm nghĩa tình của Đức Giêsu: “Hỡi đoàn chiên nhỏ bé, đừng sợ, vì Cha anh em đã vui lòng ban Nước của người cho anh em” (Lc 12, 32). Đức Giêsu cho chúng ta 1 sự thật và 1 lời nhắn nhủ. Sự thật là “Cha anh em đã vui lòng ban Nước của Người cho anh em” ; và lời khuyên là: “đừng sợ!”.
Với nghĩa tình của Đấng đã dành mọi ưu ái cho ta, hãy cùng nhau khám phá ý nghĩa sâu xa của sứ điệp lời Chúa hôm nay như một cách sống có tình nghĩa và đáp lại ưu ái của Ngài.
Trong Bài đọc thứ nhất (Kn 18, 6-9), Tác giả sách Khôn Ngoan nhắc đến biến cố Vượt Qua trong sách Xuất Hành. Qua mọi thời, biến cố này luôn khắc ghi trong tâm khảm của người Do Thái. Đó là một bất ngờ tiêu cực với người Ai Cập, nhưng lại là bất ngờ tích cực với người Do Thái. Qua đó tác giả khuyên nhủ thế hệ sau phải sống xứng đáng là con cháu của những người đã trải qua biến cố bất ngờ này, bằng cách là luôn nhớ đến những công trình tay Chúa làm ra để luôn sống theo sự hướng dẫn của Ngài.
Đoạn Tin Mừng (Lc 12, 32-48) liệt kê cho ta liên tiếp những phụ từ “Hãy”, biểu thị ý yêu cầu có tính chất mệnh lệnh hoặc thuyết phục, động viên nên làm việc gì đó, nên có thái độ nào đó:
“Hãy bán tài sản của mình mà bố thí…” (Lc 12, 33a)
“Hãy sắm lấy những túi tiền không hề cũ rách…” (Lc 12, 33b)
“Hãy thắt lưng cho gọn, thắp đèn cho sáng…” Lc 12, 35)
“Hãy làm như người đợi chủ đi ăn cưới về…” (Lc 12, 36)
Tất cả những mệnh lệnh này nói lên sự khôn ngoan đích thực của con người mà tự bản thân của ta không thể nào nhận thức được nếu không có sự hướng dẫn của Đức Giêsu dưới tác động của Chúa Thánh Thần. Nói cách khác nó chính là tình yêu của Thiên Chúa mà Đức Giêsu đã phải thao thức, ấp ủ, gói ghém tất cả trong cả cuộc đời của Ngài để trao ban cho ta để ta có được hạnh phúc đời đời.
Vì vậy điều căn bản đầu tiên trong mối tương quan với Thiên Chúa là phải biết rằng Chúa thương mình, Chúa lo lắng cho mình, Chúa hy sinh tất cả mọi sự cho mình. Khi cảm nhận được tình thương đó, con người sẽ cố gắng để đáp trả ít là bằng việc nghe lời Chúa dạy.
Một người thương mình thật sẽ nhận tất cả những gì của mình về phía họ. Đừng nghĩ mình thiệt thòi khi người thương mình nhận tất cả những gì của mình về phía họ. Điều tuyệt vời trong tình yêu đích thực là không bao giờ người ta bận tâm đến những giá trị vật chất, mà chỉ nghĩ cách để làm sao cho tình yêu đó thêm triển nở, vì vậy vật chất trở thành điều thứ yếu trong tình yêu chân thật; Hơn thế nữa, còn mang vào họ cả những khuyết điểm, những yếu đuối, những tội lỗi của ta. Điều đó được thể hiện cụ thể nơi Đức Giêsu khi Ngài gánh lấy tội lỗi của Ta và hy sinh tính mạng vì ta.
Nhiều người đặt ra suy nghĩ: “Vậy phải làm sao để trả ơn người đã làm ơn cho ta?” Trong tình yêu chân thành không hề có việc trả ơn, vì tất cả chỉ là cái tình cái nghĩa dành cho nhau. Chỉ cần biết rằng dù mình như thế nào thì vẫn có một người sẵn sàng che chở, bênh vực.
Vì vậy những mệnh lệnh của Đức Giêsu hôm nay nếu được đặt trong mối liên hệ một người bạn chân thành thì chắc chắn ta sẽ có thái độ cố gắng hơn vì biết có người yêu thương ta quá nhiều.
Kế đến ta tìm cách để thực hiện những lời dạy của Đức Giêsu, không phải để trả ơn Ngài, nhưng để ta được điều tốt hơn.
Những lời dạy của Đức Giêsu trong đoạn Tin mừng này cho thấy sự thật về thế giới hôm nay, một thế giới bị giá trị vật chất quay cuồng khiến người ta không còn tỉnh táo để phân định đâu là giá trị thật.
“Hãy bán tài sản của mình đi mà bố thí…” là lời khuyên mang tính mệnh lệnh cho những người biết sống tình nghĩa với Chúa, vì Chúa biết rằng tài sản vật chất nếu chỉ giữ cho riêng mình thì chẳng có giá trị gì. Sự thật là “Phù vân nối tiếp phù vân, trần gian tất cả chỉ là phù vân” (Gv 1, 1).
Mạnh Thường Quân là người nghĩa hiệp thời chiến quốc, làm tể tướng nước Tề, có người hầu cận thân tín là Phùng Hoan. Một hôm Mạnh Thường Quân sai Phùng Hoan đi đòi nợ ở ấp Tiết. Khi đến nơi, Phùng Hoan xé giấy nợ cho tất cả người dân ấp Tiết, về nhà nói với Mạnh Thường Quân: “Trước khi đi tôi đã xem xét kỹ lưỡng, thấy nhà của tướng công ngọc ngà châu báu chứa đầy kho, người đẹp đầy nhà, chó ngựa cũng đầy chuồng, chẳng thiếu thứ gì. Chỉ có chữ nhân nghĩa là chưa đủ, nên hôm nay đi đòi nợ tôi đã dùng số tiền đó mua chữ nhân nghĩa cho tướng công rồi”. Về sau, Mạnh Thường Quân bị vua Tề thu hồi ấn tướng và đuổi về ấp Tiết. Dân ấp Tiết nhớ ơn xưa nên đã đón tiếp cách nồng hậu. Mạnh Thường Quân là thế, là người bỏ tài sản của mình để giúp đỡ người khác. Nếu bo bo giữ của, đòi cho được tiền thì chắc chắn Mạnh Thường Quân sẽ mất tất cả.
Hơn cả bài học về đối nhân xử thế, Đức Giêsu còn dạy chúng ta lấy tiền của để đổi lấy tình nghĩa và đạo đức. Chính điều đó mới là điều kiện để chúng ta được vào Nước Trời.
Sau cùng Đức Giêsu nói lên sự thật mà người thời nay không để ý tới. Rất quen với câu trả lời của nhiều người khi được hỏi có đi lễ Chúa Nhật không? Họ trả lời: “Khi nào cuộc sống ổn định, khi nào cất được nhà, khi nào trả nợ xong… con sẽ đi lễ”… Khi nào là khi nào? Đức Giêsu nói với ông phú hộ: “Đồ ngốc, nội đêm nay người ta sẽ đòi lại mạng ngươi” (Lc 12, 20). Khi có ý thức về ngày chết người ta sẽ sống tốt hơn. Đó là câu trả lời cho câu hỏi: “nếu chỉ còn một ngày để sống?”. Có lẽ người ta sẽ sống tốt hơn, sống có tình có nghĩa hơn, lo làm nhiều việc đạo đức, bác ái hơn…
Nghe lời Đức Giêsu về sự tỉnh thức, mỗi người chúng ta hãy quyết tâm sống như hôm nay là ngày cuối cùng để nếu chưa đi xưng tội hãy lo đến với tòa giải tội; nếu đã lâu chưa đến nhà thờ, hãy đến ngay; nếu còn vướng mắc những giận hờn, ganh ghét với ai hãy bỏ qua ngay; nếu điều gì muốn làm mà chưa làm cho người thân thì hãy làm ngay.
Phụng vụ lời Chúa hôm nay cho chúng ta thấy Chúa thương ta, để rồi mời gọi ta hãy đáp trả lại tình thương đó bằng chính cách sống của mình, không phải để Chúa vui, mà để mưu cầu lợi ích cho ta. Đáp trả bằng việc không bám víu vào những giá trị chóng qua, mà hãy tận dụng tất cả để mua cho được cái tình với Chúa và với tha nhân ; Hãy tỉnh thức bằng cách luôn sẵn sàng để làm những gì tốt nhất. Hãy có lòng biết ơn với Chúa và với mọi người thì giây phút hiện tại cuộc đời ta sẽ rất đẹp.
“Là con người cần có một tấm lòng
Để trải rộng trao cuộc đời trước mặt
Để ý chí luôn lớn hơn vật chất
Để chúng ta sống chân thật bên nhau
Nếu chẳng may ai hoạn nạn nơi đâu
Đừng nghĩ rằng tiền sẽ mua được hết
Đừng mặc cả bán cuộc đời, cái chết
Hãy nhớ: đồng tiền bạc trắng hơn vôi
Vật chất nào đổi được tấm lòng người
Giữa đời thường bon chen và gấp vội
Cầm bát cháo, khắc lời ông cha nói
Bước lên bờ lưu luyến bến đò xưa
Được ai giúp xin đừng quên gửi thưa
Một lời đáp là ngàn vàng cao giá
Cùng ánh mắt sẽ thay cho tất cả
Trước một tấm lòng ta hãy nhớ: Cảm ơn!” (sưu tầm)
Lm. Giuse Nguyễn
